Een vaststellingsovereenkomst, vaak afgekort tot VSO, is een juridisch document waarin een werkgever en een werknemer gezamenlijk afspraken maken om de arbeidsovereenkomst te beëindigen. Dit gebeurt met wederzijds goedvinden, wat betekent dat beide partijen instemmen met het ontslag en de voorwaarden daarvan. Een VSO wordt vaak ingezet als alternatief voor een ontslagprocedure via het UWV of de kantonrechter, omdat het sneller, overzichtelijker en vaak minder ingrijpend is. Lees verder voor meer uitleg over vaststellingsovereenkomsten.
Wanneer wordt een VSO gebruikt?
Er zijn verschillende situaties waarin een VSO op tafel kan komen. Vaak gaat het om reorganisaties, waarbij functies verdwijnen en een werkgever op een nette manier afscheid wil nemen van personeel. Ook bij arbeidsconflicten kan een vaststellingsovereenkomst een uitkomst bieden. In plaats van een langdurige procedure kiezen partijen ervoor om samen tot een oplossing te komen. Daarnaast komt het voor bij langdurige ziekte, wanneer terugkeer naar de werkplek niet meer mogelijk is en werkgever en werknemer besluiten het dienstverband te beëindigen.
Hoe verloopt het proces?
Het begint meestal met een voorstel van de werkgever. De werknemer krijgt vervolgens de tijd om dit document door te nemen en eventueel advies in te winnen. Het is belangrijk dat de overeenkomst zorgvuldig wordt gecontroleerd, omdat de inhoud directe gevolgen kan hebben voor zaken als de transitievergoeding en het recht op een WW-uitkering. Vaak volgt er een onderhandelingsfase waarin details worden aangepast of verbeterd. Als beide partijen akkoord zijn, wordt de overeenkomst ondertekend. Daarna geldt een wettelijke bedenktijd van veertien dagen waarin de werknemer de VSO zonder reden kan herroepen.
Inhoud van een vaststellingsovereenkomst
Wat staat er in een VSO precies? Een VSO bevat altijd een aantal vaste onderdelen. Allereerst wordt de einddatum van het dienstverband vastgelegd. Vervolgens worden afspraken gemaakt over de transitievergoeding of een eventuele aanvullende ontslagvergoeding. Ook onderwerpen als de afwikkeling van vakantiedagen, eventuele vrijstelling van werk, een getuigschrift of referentie en afspraken over pensioen of andere secundaire arbeidsvoorwaarden komen vaak aan bod. Verder is het belangrijk om aandacht te besteden aan concurrentie- en relatiebedingen: blijven die van kracht of worden ze geschrapt?
Rechten van de werknemer
Een werknemer die een VSO ontvangt, heeft verschillende rechten. Een van de belangrijkste is het behoud van de WW-uitkering. Dit kan echter alleen als de overeenkomst correct is opgesteld en duidelijk maakt dat het initiatief voor beëindiging bij de werkgever ligt. Daarnaast is er de eerder genoemde bedenktijd van twee weken, die expliciet in de overeenkomst moet staan. Tot slot heeft de werknemer het recht om juridisch advies in te winnen, vaak met een vergoeding die door de werkgever wordt aangeboden.
Risico’s en valkuilen
Hoewel een vaststellingsovereenkomst veel voordelen kan hebben, zijn er ook risico’s. Een verkeerd geformuleerde bepaling kan ertoe leiden dat het recht op WW vervalt. Ook kan het gebeuren dat de opzegtermijn niet goed wordt gehanteerd, waardoor er een periode zonder inkomen ontstaat. Daarnaast blijven concurrentie- of relatiebedingen soms ongewijzigd van kracht, wat nadelige gevolgen kan hebben voor toekomstige carrièremogelijkheden. Het is daarom belangrijk om de overeenkomst zorgvuldig te controleren voordat je tekent.
Verschil met andere vormen van ontslag
Een VSO onderscheidt zich van andere ontslagroutes doordat partijen zelf afspraken maken. Bij een procedure via het UWV of de kantonrechter beslist een derde partij, terwijl ontslag op staande voet een eenzijdige beslissing van de werkgever is. Een VSO biedt daarentegen ruimte voor onderhandeling en maatwerk, wat voor beide partijen voordelen kan hebben.